Links – Vereniging voor Latijnse Liturgie

Op internet is veel te vinden voor de liefhebber van Latijnse liturgie, Latijn en gregoriaans. In het overzicht hieronder vindt u links naar relevante websites met actuele berichten, achtergrondinformatie, studiehandleidingen of handige naslagwerken.

Zusterorganisaties

De Vereniging voor Latijnse Liturgie (opgericht in 1967) onderhoudt contacten met andere organisaties die zich sterk maken voor het behoud van het Latijn in de liturgie. In België, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en de Verenigde Staten zijn de volgende verenigingen actief.

Vlaamse Werkgroep voor Hedendaagse Latijnse Liturgie (België, 2001)

Association pro Liturgia (Frankrijk, 1988-2022)

Association for Latin Liturgy (Verenigd Koninkrijk, 1969)

Association Esprit de la liturgie (Zwitserland, 2020)

The Latin Liturgy Association of America (Verenigde Staten, 1975)

Kerkelijke instellingen

Als het om Latijnse liturgie gaat, is een aantal kerkelijke instellingen in Rome en Nederland interessant om te volgen. Actuele liturgische ontwikkelingen en bronnenmateriaal vindt u hier terug.

De H. Stoel (Vaticaan)

Dicasterie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten

Nederlandse Kerkprovincie

Nationale Raad voor Liturgie

Abdij Sint-Benedictusberg

Latijnse taal

Woordenboeken en grammatica’s zijn een grote hulp om op eigen kracht de Latijnse gebeden en gezangen van de liturgie te leren lezen en begrijpen. Online bronnen benutten soms krachtige mogelijkheden die papieren versies niet kennen.

Woordenboek Latijn/Nederlands (Amsterdam University Press, met login)

Woordenlijst (Kerk)latijn (latium.nl)

Inleiding tot de Latijnse syntaxis (Caroline Kroon)

Grammatica van het Latijn (Sjaak van Hal)

A Primer of Ecclesiastical Latin en Answer Key (John F. Collins)

Het Kerklatijn, spraakleer met oefeningen geheel ontleend aan de liturgie (H. Moller)

Latin Word Study Tool (Perseus Digital Library, Tufts University)

Latindictionary.io (Theo Tarr)

Logeion (University of Chicago)

Numen – The Latin Lexicon (Keith Alexander, University of New Mexico)

Collatinus (Yves Ouvrard, open source programma voor lemmatisering en morfologie)

Phonetica Latinæ (handleiding uitspraak van het klassiek en kerkelijk Latijn)

Thesaurus linguae Latinae

Dictionary of Liturgical Latin (Wilfrid J. Diamond)

A Dictionary of the Psalter (Matthew Britt)

A Handbook of Latin Synonyms (Döderlein)

An Introduction to Liturgical Latin (Annie Mary Scarre)

Lexicon Recentis Latinitatis (Vaticaan)

Vaticaans Woordenboekje (Vincent Hunink)

LatDict (Kevin Mahoney)

Online Latin Dictionary (Enrico Olivetti)

Glossarium mediæ et infimæ latinitatis (Du Cange)

Liturgical Latin, its origins and character (Christine Mohrmann)

Remarks on the vocabulary of the ancient orations of the Missale Romanum (Mary Pierre Ellebracht)

Ave, lingua latina purrisima (Nelly Stienstra in: Nicoline van der Sijs (ed.), Taaltrots (Amsterdam 1999), p. 181-188)

De volgende blogs en websites gaan over (christelijk) Latijn en zijn interessant om te volgen als je Latijn aan het leren bent of je verder wil verdiepen in (liturgisch) Latijn.

Priorij Thabor (blog over o.a. Latijnse collecta-gebeden)

Learn Church Latin

Institutum Liturgicum (Londen)

Latinitium (Daniel Pettersson)

Collegium Latinitatis (ook op Youtube)

Pontificia Academia Latinitatis

Stichting Oudchristelijke Studiën

Nota Bene. De invloed van het Latijn en Grieks op het Nederlands (Nicoline van der Sijs en Jaap Engelsman)

Liturgische bronnen

Veel van de huidige Latijnse liturgische boeken, alsook die van voor het Tweede Vaticaans Concilie, zijn online te raadplegen, evenals de heilige Schrift (de Vulgaat).

Romeinse ritus

Missale Romanum (2008)

Missale Romanum (2002)

Missale Romanum cum Lectionibus (1977)

Missale parvum (1977)

Ordo Lectionum Missæ (1981)

Collectio Missarum de Beata Maria Virgine (1987)

Ordo Exsequiarum (1969)

Lectionarium pro Missis de Beata Maria Virgine (1987)

Concordantie Missale Romanum (1975)

Concordantie Missale Romanum (2002/2008)

Liturgia Horarum (1985)

Hymni instaurandi Breviarii Romani (1968)

Te decet hymnus (1984)

De Benedictionibus (1984)

Ordo dedicationis ecclesiae et altaris (1977)

Ordo pænitentiæ (1974)

Ordo initiationis christianae adultorum (1972)

Ordo celebrandi Matrimonium (1991)

Martyrologium Romanum (2004)

De institutione lectorum et acolythorum (1972)

De sacra communione et de cultu mysterii eucharistici extra missam (1973)

Romeinse ritus vóór 1970

Missale Romanum (1962)

Divinum Officium (1960)

Heilige Schrift

Nova Vulgata

Willibrordvertaling en Nova Vulgata

Vulgata Clementina

In het Missale Romanum van 2002 zijn veel schatten van godsvrucht uit de oudste liturgische bronnen in het licht gesteld om geest en hart van de christenen te voeden en te verlichten (“illustrarent en pascerent”). In het onvolledige overzicht hieronder zijn links opgenomen naar enkele handige overzichten en tools alsook naar de historische bronnen zelf.

The Sources of the Roman Missal (Cuthbert Johnson)

The Sources of the Roman Missal I, Advent-Christmas (Cuthbert Johnson, Anthony Ward)

The Sources of the Roman Missal II, Prefaces (Cuthbert Johnson, Anthony Ward)

Lectionary Study Aids (Matthew Hazell)

Catholic Cross Reference (Jeffrey Pinyan)

Usuarium (Eötvös Loránd University, Budapest)

Sacramentarium Veronense (Mohlberg, 1966)

Sacramentarium Gelasianum (Mohlberg, 1960)

Sacramentarium Gelasianum (manuscript)

Sacramentarium Gregorianum (Lietzmann, 1921)

Kerkmuziek

De gewijde muziek is een nobile subsidium liturgiæ (Paulus VI). Voor het gregoriaans zijn veel gezangboeken online te vinden, alsook studies naar de uitvoering en de oudste bronnen van het gregoriaans. Van de Latijnse polyfonie zijn veel partituren publiek domein en gratis beschikbaar.

Gezangboeken Romeinse ritus

Ordo Cantus Missæ (1987)

Graduale Romanum (1974)

Graduale Triplex (1979)

Graduale Novum (2011)

Psalmverzen bij de communio

Offertoriale (Anton Stingl)

Graduale Simplex (1975)

Liber Hymnarius (1983)

Liber Cantualis (1978)

Gezangboeken Romeinse ritus vóór 1970

Graduale Romanum (1961)